Burkina Faso : “Gevangen tussen twee fronten”

De situatie in de Sahel-regio is zorgwekkend. Terroristische aanslagen hebben zich verspreid van de grensgebieden van de Sahel naar het binnenland. Vooral in Burkina Faso was de veiligheidssituatie sinds 2015 verslechterd. In een interview van Maria Lozano van hulporganisatie Kerk in Nood met bisschop Laurent B. DABIRE, bisschop van Dori in het noorden van Burkina Faso, verzekert de prelaat dat de veiligheidssituatie is verbeterd, maar dat het terrorisme nog lang niet is beheerst, laat staan verslagen. Deze situatie, die nog steeds een grote invloed heeft op het leven van de mensen en de kerk, wordt verergerd door de pandemie die aanhoudend en veranderend blijkt te zijn. “We zijn gevangen tussen twee fronten”, legt bisschop Dabire uit. Desondanks blijven de gelovigen trouw aan hun geloof en wonen ze in grote aantallen de mis bij. “Hoop bedriegt niet” (Rom 5,5) herinnert de bisschop van Dori.

Wat is de algemene situatie in het land?
De algemene situatie in het land is slecht als gevolg van de veiligheidscrisis en de Covid-19-pandemie die mensen hard hebben getroffen. We zijn gevangen tussen twee fronten. Gelukkig is de corona-incidentie in Afrika nog steeds laag, maar de toename van het aantal gevallen is zorgwekkend. Een direct gevolg van deze twee crises is de humanitaire crisis, voor zowel de ontheemde als de gastbevolking. Ondanks de veerkracht van de bevolking is de situatie zeer moeilijk voor de armen die van de hand in de tand leven en hun bestaansmiddelen verloren hebben.

Wat is de situatie in het bisdom Dori? Is de rust teruggekeerd? Zijn er nog steeds gewelddadige invallen…?
Na een paar maanden van rust (april en september 2020) leed het grondgebied van het bisdom, dat het deel van de Sahel in Burkina Faso omvat, sinds 10 september 2020 tot vandaag minstens tien terroristische aanslagen. De bevolking vlucht weg uit de dorpen vanwege de aanslagen of vanwege de bevelen om het gebied te verlaten onder de dreiging van een bloedbad. Deze aanvallen zijn echter in aantal afgenomen en leiden tot minder doden. We kunnen dus zeggen dat het veiligheidsklimaat is verbeterd, ook al blijft het onmogelijk om te reizen in bepaalde gebieden die nog steeds gevaarlijk zijn omwille van de aanwezigheid of operaties van terroristische groeperingen.

Kunnen de Kerk, de priesters, catechisten en religieuzen hun werk in het bisdom doen?
De parochies Aribinda en Gorgadji blijven volledig gesloten en er is geen pastorale activiteit. De parochiecentra in deze twee parochies zijn door de christenen ontruimd, en de dorpen die tot deze parochies behoren, waar nog enkele christenen leven, zijn ontoegankelijk vanwege de gevaarlijke wegen. De gemeenschap van Djibo blijft tot een beperkt minimum werkzaam dankzij de aanwezigheid van een catechist. In de andere open gebleven parochies – Dori, Sebba en Gorom-Gorom – is de pastorale zorg beperkt tot het parochiecentrum. Daar worden alle activiteiten wel regelmatig uitgevoerd, maar soms met wisselende tijdsschema’s en in overeenstemming met de preventiemaatregelen tegen het coronavirus.

Vijf jaar onzekerheid: Hoe hebben de gemeenschappen zich aan deze situatie aangepast?
Het bisdom Dori blijft werken en zorgt voor de katholieke aanwezigheid in de Sahel, zij het in een kleine ruimte en in moeilijke omstandigheden. Priesters organiseren dagelijkse missen, catechese, sacramenten en pastorale bijeenkomsten. Met uitzondering van twee gesloten parochies leiden de zusters het werk van het bisdom: de basisschool van Dori, het meisjescollege van Dori, het opvangcentrum van de missionarissen van de “Goede Herder” in Dori en het centrum “Las Dunas” in Gorom-Gorom, dat een weeshuis, een kraamziekenhuis, een dispensarium, een farmaceutisch pakhuis en verschillende accommodaties omvat. Daarnaast nemen de zusters deel aan activiteiten van de parochie op het gebied van catechese en liturgie. Ook de catechisten, die verspreid zijn over de hoofdplaatsen van de werkzame parochies, houden zich bezig met de liturgie en geven catechese in de lokale talen. Het bisdom onderhoudt ook contacten met andere bisdommen in het land door deel te nemen aan nationale bijeenkomsten.

Wat is de stemming van katholieken in zo’n moeilijke situatie?
Onze gelovigen onderscheiden zich door volharding en weerstand, en zij leven het geloof ten koste van alles. Sinds 2015 hebben we nog nooit iemand zijn geloof zien verlaten, verloochenen of ontkennen. De gelovigen ontvluchten het terrorisme, waar ze zich niet tegen kunnen verzetten, maar ze behouden hun geloof. Zelfs als terroristen mensen dreigden te bekeren, slaagden ze er niet in. Mensen hebben zichzelf en hun geloof veilig gesteld. In Gorom-Gorom en Sebba wonen sommige gelovigen zondagsbijeenkomsten niet meer bij uit angst voor aanvallen. Hun betrokkenheid lijdt ook onder andere gemeenschapsactiviteiten. Pastors moeten strategieën vinden om deze verzwakte gelovigen aan te moedigen en te ondersteunen.

Hiervan getuigt ook pater Victor Ouedraogo van het bisdom Ouahigouza in Burkina Faso:

Deze video kadert in de internationale vastencampagne 2021 van Kerk in Nood over religieus extremisme in Afrika waar de Kerk slachtoffer van is, maar bovenal een belangrijke kracht van steun, verzoening en genezing voor allen die onder het geweld te lijden hebben. Deze actie draagt de titel “Help ons de wonden van religieus extremisme in Afrika te helen”.