Burkina Faso: Eerste communie tussen terreur en corona

De vreugde staat in de gezichten van de kinderen geschreven: In hun witte jurken dansen en zingen ze, klappen ze in hun handen en bidden ze tot God. De eerste communieviering in Kaya, een provinciehoofdstad in Burkina Faso, is een gebeurtenis van onvoorwaardelijke vreugde. Voor een kort moment worden de verschrikkingen achter de kinderen en de moeilijkheden waarmee ze dag na dag geconfronteerd worden, vergeten. “De kinderen komen uit Dablo. Ze werden gedwongen te vluchten vanwege de terreur daar. En vanwege Covid-19 moesten alle geplande sacramentele vieringen worden uitgesteld,” vertelt priester Gabriel Bamogo aan Kerk in Nood, de pauselijke hulporganisatie die de christenen in Burkina Faso steunt. “Nu danken allen de Heer voor de vreugde en de genade die Hij hun heeft gegeven door de sacramenten te ontvangen.”

Eerst terreur, dan corona: Burkina Faso in West-Afrika is een onrustig land. Eens een oase van stabiliteit en interne vrede, is de staat sinds 2015 steeds dieper in de chaos terechtgekomen. Jihadisten en criminele bendes hebben grote delen van het overwegend islamitische land met geweld aangevallen. De motieven zijn divers: in een multi-etnische staat vermengt de ergernis die wordt veroorzaakt door de verwaarlozing van hele gebieden door de overheid zich met etnische rivaliteit en islamitisch fanatisme. Jihadisten willen een nieuw kalifaat oprichten. Criminelen gebruiken de chaos voor hun eigen doeleinden. De drugs- en wapenhandel floreert. Ondanks de steun van de voormalige koloniale macht Frankrijk is de regering niet in staat om de situatie onder controle te krijgen. Bijna een miljoen mensen zijn in hun eigen land vluchteling geworden – in een van de armste landen ter wereld zijn de vooruitzichten voor de mensen somber. Ook christenen, die ongeveer dertig procent van de bevolking uitmaken, worden door de terreur getroffen. Tienduizenden van hen zijn gevlucht uit de gebieden die door de terroristen zijn getroffen. Velen van hen hebben hun toevlucht gevonden in het bisdom Kaya.

Zoals Elisabeth Bamogo. Ze werd geboren in 2007 en kwam naar Kaya in mei 2019. Zij en haar ouders zochten hun toevlucht in het dorp Dablo na de terreur tegen de christenen. Tijdens de zondagsmis afgelopen mei vielen jihadisten op motorfietsen met machinegeweren de katholieke kerk aan. De dorpspriester Simeon werd vermoord. Er zijn ook vijf mannen uit de parochie vermoord. Voordat de moordenaars op de vlucht sloegen en de kerk in brand staken, bedreigden ze het volk: “Bekeer je tot de islam. Als je dat niet doet, krijg je de doodstraf als we terugkomen.”

Dit zijn de gebeurtenissen die het jonge meisje voor ogen heeft op de dag van haar eerste communie. “We konden niet langer in ons huis blijven. Het was ondraaglijk. Elke dag voelden we ons daar bedreigd,” rapporteert ze. “Degenen die ons zoeken hebben geen genade. Ze vermoorden misschien geen kinderen, maar ze vermoorden onze ouders. We zouden wezen zijn geworden. Elizabeth is des te dankbaarder om de eerste communie te mogen ontvangen met het oog op de gruwel in haar vaderland. “Vandaag is een speciale dag voor mij. Ik dank God ervoor. Door de moeilijke situatie geloofde ik niet meer dat ik de sacramenten kon ontvangen.” In haar communie-catechese leerde ze dat Jezus in de communie tot haar komt. “Dat is waar ik in geloof.”

Etienne Sawadogo is ook dankbaar voor de dag van zijn eerste communie. De jongen is geboren in 2006 en komt uit een klein dorp in de buurt van Dablo, waar de aanval op de kerk plaatsvond. Even later vluchtte ook hij met zijn ouders naar Kaya. “Ik moest vluchten om te overlevten en naar school te gaan. We zagen doden zonder genade. Het had ons kunnen overkomen. Daarom zijn we gevlucht. Eigenlijk had Etienne vorig jaar de eerste communie moeten doen in Dablo. Maar de veiligheidssituatie daar maakte het onmogelijk. Dus de jongen is nu nog gelukkiger. “Ik heb het lichaam en het bloed van Christus ontvangen.”

Deze twee eerste communicanten zullen nog veel geloof en vertrouwen nodig hebben. Een einde aan de chaos in hun land en een terugkeer is niet in zicht. Integendeel. Onlangs heeft het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn situatiebeoordeling aangescherpt en het grootste deel van het land als risicovol bestempeld. De Franse burgers worden gewaarschuwd om niet naar deze gebieden te reizen. Zowel de geboortestreek van Elizabeth en Etienne als hun toevluchtsoord Kaya behoren eveneens tot deze hoge risicogebieden.

Maar Elizabeth is niet hopeloos, tenminste niet op de dag van haar eerste communie. “Ik reken op Jezus in deze moeilijke situatie waarin mijn ouders en ik leven. In Hem vertrouw ik.” Etienne gaat akkoord. “Ondanks alles zijn we gelukkig, omdat we hopen op Hem tot wie we elke dag bidden.”

In 2019 en 2020 heeft Kerk in Nood bijna 100 projecten in Burkina Faso gesteund. In het bisdom Kaya ondersteunt Kerk in Nood de priesters met misintenties en de opleiding van de seminaristen.

Door Oliver Maksan