Aartsbisschop van Homs beschouwt emigratie, sancties en corruptie als grote uitdagingen voor Syrië

Bezoek van Mgr. Jacques Mourad aan België

06/12/2023 Leuven – In het kader van zijn bezoek aan België vorige week bezocht Mgr. Jacques Mourad, de nieuwe Syrisch-katholieke aartsbisschop van Homs, het secretariaat van Kerk in Nood België/Luxemburg in Leuven.

“De andere is door God gezonden. Volgens ons denken en onze mentaliteit is elke persoon beeld van God, daarom is hij heilig. Voor mij is dit de meditatie die ik met jullie wil delen tijdens deze kerstperiode, waarin Jezus ervoor koos om Vlees te worden in een grot bij een zeer arme familie die niets had, Jozef en Maria.”

“En de rest van de christenen, als we hier nog steeds zijn, komt dat omdat we, ondanks al het kwaad, al het lijden van elke dag blijven verdragen. We gaan door omdat onze kracht ons geloof is. Ik nodig u uit om in deze periode stil te staan bij uw geloof, dat een geschenk van God is. Dit geloof is werkelijk de bron van onze hoop. Zonder ons bewust te zijn van ons geloof kunnen we niet hopen op een wereld die steeds meer in de richting van geweld, kwaad en het onbekende beweegt. Maar iemand die geloof heeft, kan de verrijzenis zien, kan zich wenden en zijn blik richten op het beloofde Koninkrijk dat God ons heeft beloofd, en Hij is trouw. Ons geloof is ons antwoord van trouw aan Hem die tot in de eeuwigheid trouw blijft.”

“Ik dank u mateloos voor uw getuigenis van trouw en geloof dat u tot uitdrukking brengt door uw giften en door uw menselijke en christelijke solidariteit met iedereen. Uw inzet is onze hoop. Dank u wel.”

Interview met een delegatie van Kerk in Nood in Homs

In maart 2023 werd pater Jacques Mourad, een voormalige gijzelaar van islamistische terroristen, benoemd tot Syrisch-katholieke aartsbisschop van Homs in Syrië. Onlangs was hij gastheer van een delegatie van Kerk in Nood en sprak hij over de huidige uitdagingen in zijn land, over vergeving en over een vertrouwvolle toewijding aan God.

De oorlog in Syrië lijkt bevroren, maar toch leeft de Syrische bevolking nog steeds onder zeer moeilijke omstandigheden. Wat zijn de grootste uitdagingen waarmee uw land wordt geconfronteerd?

Ik denk vooral aan het onderwijs, dat een zeer ernstige en gevoelige crisis doormaakt. Al onze kinderen en jongeren op scholen en universiteiten worden getroffen. Onderwijs is de toekomst van ons land, en kinderen en leraren hebben recht op een goede werkomgeving, maar toch liggen de salarissen van leraren – slechts 18 tot 22 euro per maand – onder het niveau van de menselijke waardigheid. De ernstige uitdagingen waarmee ons land wordt geconfronteerd, zijn het resultaat van onderdrukkende sancties tegen Syrië, die de bevolking rechtstreeks treffen, en van de corruptie.

Een andere belangrijke bron van zorg is de massale emigratie. We zien gezinnen Syrië verlaten omdat ze een beter leven voor hun kinderen willen garanderen. Ze hebben de hoop en het vertrouwen in dit land verloren, en ze willen niet dat hun kinderen in een land leven waar ze niet veilig zijn. Er zijn ook veel jongeren die ervoor kiezen om te emigreren, en ook dit brengt aanzienlijke problemen met zich mee. Omdat de meesten van hen mannen zijn, trouwen jonge christelijke vrouwen uiteindelijk met moslims en moeten ze zich bekeren – dat is de wet. Vaak laten ze ouderen achter die verzorging nodig hebben.

Wat doet de Kerk in deze situatie, om achter de mensen te staan?

Wij hebben een grote verantwoordelijkheid. Wij kunnen echter niet overal helpen. In deze paar maanden als bisschop heb ik gemerkt hoe zwak en hulpeloos we zijn als Kerk en als bisschoppen. Ik ben het met de Paus eens dat we hulp van de leken nodig hebben. Daarom is het geweldig om de concrete, ‘geïncarneerde’ aanwezigheid te hebben van organisaties als Kerk in Nood hier in Syrië, die getuigen van ware liefde, van solidariteit.

U bent een monnik van de Deir Mar Musa-gemeenschap. Hoe heeft u persoonlijk het probleem van de emigratie van jongeren ervaren toen u nog in het Mar Elian-klooster zat, voordat u bisschop werd?

Tijdens de oorlog werden de meeste huizen van christenen in het nabijgelegen An-Nabk verwoest, maar niemand verliet de stad, omdat we met de steun van verschillende goede doelen, zoals Kerk in Nood, mensen heel snel hielpen hun huizen weer op te bouwen. En daarna zijn we een aantal projecten voor kinderen en jongeren gestart. Het was gemakkelijk om dicht bij de lokale bevolking te zijn, aangezien er slechts ongeveer 125 christelijke gezinnen in de omgeving waren. Niettemin denk ik dat het werk in An-Nabk een voorbeeld moet zijn voor al onze kerken in Syrië. We moeten niet alleen voedsel uitdelen, maar ook verschillende projecten in het leven roepen – scholen, muziek en kunst bijvoorbeeld – zodat mensen voelen dat ze recht op leven hebben. Dat soort hulp kan tot gevolg hebben dat mensen niet meer aan emigratie denken. Toch zijn hiervoor bisschoppen, priesters en leken nodig die samenwerken.

Toen u in 2015 vijf maanden lang werd gegijzeld door islamistische terroristen, heeft u flink geleden. Hoe is vergeving mogelijk na zulke overweldigende ervaringen?

Vergeving is niet iets dat we zelf kunnen ‘creëren’. Vergeving betekent dat we God een plaats in ons hart geven, zodat Hij in ons kan vergeven; zoals Jezus aan het kruis zei: “Vader, vergeef het hun!”
Elke keer dat er een terrorist de badkamer binnenkwam waarin ik gevangen werd gehouden, voelde ik medelijden met hem. Hoewel ik ook met woede en andere sterke emoties werd geconfronteerd, had ik op dat moment geen dergelijke gevoelens, maar alleen compassie. We hebben veel nederigheid nodig om te accepteren dat we zelf niet tot zoiets in staat zijn. Alles waartoe wij in staat zijn, komt van God. Inclusief vergeving.

Blijven de ervaringen als gijzelaar uit die tijd nazinderen in uw dagelijks leven?

Het belangrijkste dat ik uit die tijd leerde, was mezelf vol vertrouwen in Gods handen te leggen. Sinds ik met de Heer wandel, heb ik elke dag dit gebed van Charles de Foucauld gebeden, en de vijf maanden als gijzelaar gaven mij de kans om het heel concreet te beleven:

“Vader, ik geef mezelf over in Uw handen; doe met mij wat U wilt. Wat U ook doet, ik dank U. Ik ben tot alles bereid, ik aanvaard alles. Laat alleen Uw wil in mij geschieden, en in al Uw schepselen. Ik wens niet meer dan dat, Heer. In Uw handen beveel ik mijn ziel. Ik bied U mijn ziel aan met alle liefde van mijn hart, want ik houd van U, Heer, en daarom moet ik mezelf geven, mezelf in Uw handen overgeven, zonder voorbehoud en met grenzeloos vertrouwen, want U bent mijn Vader.”

Op verschillende plaatsen streeft de Kerk in Syrië ernaar mensen met hun meest essentiële behoeften te ondersteunen. U staat dus voor de uitdaging om geen NGO te worden…

Ja, bovenal bestaat het gevaar dat mensen te afhankelijk worden van de hulp van de Kerk. En het is heel belangrijk dat priesters worden bevrijd van activiteiten die als sociaal werk kunnen worden omschreven. Daarom is het belangrijk om een commissie met leken te hebben die de verschillende projecten beheert. We moeten ook jongeren meer betrekken en hen vertrouwen. Ik waardeer hun inzet zeer. Ze hebben nieuwe en verfrissende ideeën, en die hebben we nodig om de toekomst vorm te geven.