Vluchtelingen in Nigeria: Jezus Christus is mijn redding

De slachtoffers van Boko Haram blijven ontheemd in hun eigen land, lijden onder trauma’s en angsten. De dreiging is niet geweken, maar de Kerk brengt hun troost en hoop.

“Er zou geen nacht moeten zijn. Ik zou willen dat het altijd overdag is. Mijn nachten zijn vol angst, kwelling en nachtmerries”. Naomi is een jonge Nigeriaanse vrouw uit de Pulka-gemeenschap in de dorpen die grenzen aan Kameroen, ongeveer 120 kilometer van Maiduguri, de hoofdstad van de staat Borno. Zoals zovelen van haar landgenoten in het noordoosten van Nigeria beleeft Naomi nacht na nacht het drama: dat ze ontvoerd wordt, dat er terroristen naar haar stad komen, dat ze gedwongen wordt om met een Boko Haram-terrorist te trouwen of dat een van de extremistische opstandelingen een van haar familieleden doodt. “Ik ben bang als het donker wordt,” bekent de jonge vrouw, een van de meer dan 30.000 binnenlandse ontheemden in Pulka.

Charles, een 33-jarige vader van een gezin, die ook ontheemd is, geeft toe dat hij steeds weer nachtmerries heeft: “Ik beleef de tijd opnieuw toen we ondergedoken leefden. Omdat de terroristen ‘s nachts aanvielen, verstopten we ons als het donker werd buiten het dorp. Ik droom nog vele nachten dat ik ondergedoken ben,” vertelt hij aan Kerk in Nood.

Naomi en Charles wonen in geïmproviseerde tenten naast het Pulka vluchtelingenkamp, bekend als Alpha, een van de twintig vluchtelingenkampen in de staat Borno en een van de zes in het district Gwoza.

Het leven van Naomi en Charles – net als dat van de hele Pulka gemeenschap – is door de Boko Haram aanvallen overhoop gehaald. In de deelstaat Borno is de meerderheid van de bevolking moslim en in Gwoza is dat bijna 90%, maar Naomi en Charles zijn christenen. De missionarissen kwamen iets meer dan 50 jaar geleden in Borno aan, brachten het geloof en daarmee de eerste scholen. Zij hielpen de bevolking, die grotendeels verwaarloosd was, zich te ontwikkelen. De extremistische groepering Boko Haram had een duidelijke agenda. Eén van hun doelen was het uitroeien van christenen en onderwijs.

Zonder geloof zouden sommigen niet zoveel lijden hebben doorstaan, verklaart priester Christopher, een katholieke priester uit het bisdom Maiduguri die zich bekommert om de vluchtelingen. “Toen werden ze gewelddadiger. De priesters moesten zich verbergen en slapen in de bergen, maar de Boko Haram-leden bleven hen achtervolgen en ophitsen. Als ze zich bekeerden zouden ze hen niets doen… zeiden ze. De situatie werd zo moeilijk dat tussen 2015 en 2016 velen besloten hun spullen te pakken en het land te verlaten. Ze zochten hun toevlucht in Kameroen. Van degenen die niet weggingen, werden sommigen gedood en anderen slaagden erin te ontsnappen,” vertelt de priester.

Naomi en Charles, samen met de meeste van de lokale mensen, lieten alles achter en vluchtten. “De ontsnapping was niet gemakkelijk,” zegt Naomi die met haar zus vluchtte, “onze voeten waren gezwollen. Het was te veel voor ons. Mijn zus was gevangen genomen door Boko Haram. Ze had een baby in haar armen en daarom lieten ze haar gaan. Het bleek dat de baby niet van haar was. Ze droeg hem alleen maar op dat moment, maar het heeft haar leven gered. Vele anderen, zoals mijn moeder, werden gedood”.

Het overgrote deel van de Pulka-gemeenschap vluchtte naar Kameroen. Alleen al in Minawao waren er meer dan 60.000 ontheemden uit Nigeria. Zij bleven daar enkele jaren, totdat troepen van het Nigeriaanse leger hun dorpen in Gwoza heroverden en hen aanmoedigden terug te keren.

Maar de situatie blijft precair: “We waren vluchtelingen in Kameroen, we zijn teruggekomen en we zijn hier nu twee jaar, maar de situatie is niet veilig. Wij zijn terug op ons land, op ons grondgebied, in ons geliefde Pulka, maar wij leven als ontheemden. We zijn dichter bij ons huis dan toen we in Kameroen woonden, maar we leven weer in gevaar,” zegt Charles.

“Ze kunnen niet ver van de kampen voor intern ontheemden gaan, de veiligheid buiten de kampen is niet gegarandeerd. In het regenseizoen is het nog moeilijker om je te verplaatsen. Zij gaan naar buiten om hun gewassen te verzorgen, want zij moeten in hun levensonderhoud voorzien, maar er zijn aanvallen en zij worden gedood. Het is niet makkelijk en het is voor mij ook niet makkelijk om hier te komen. Het heen en weer reizen is nog steeds een risico, maar alles wat ik kan doen om deze mensen te helpen is belangrijk voor mij,” legt priester Christopher uit. Hij zorgt voor de ontheemden, maar woont in een huis dat verlaten is, omdat Boko Haram in 2014 de kerk en het parochiehuis in Pulka verwoestte.

“Het leven in Kameroen was zo moeilijk dat we dachten dat de hoop nooit meer zou herleven. Priester Christopher is een bron van inspiratie voor ons. Wanneer wij terneergeslagen zijn, geeft hij ons moed. Hij is een echte vader voor ons allen. Hij tracht de leemte op te vullen die onze vaders hebben achtergelaten, want velen van hen werden gedood. Hij zorgt voor ons alsof we zijn eigen familie zijn.  God voorziet en helpt ons dankzij zoveel mensen in de wereld die aan ons denken. We bidden dat God kracht zal geven aan al deze weldoeners, zodat jullie je werk kunnen blijven doen en ons kunnen blijven steunen,” zegt Naomi.

Kerstmis is een zeer moeilijke tijd voor de katholieke gemeenschap in Pulka. “Voor de crisis was Kerstmis een tijd van grote vreugde, omdat onze familieleden van ver kwamen om het met ons te vieren. Toen de aanvallen begonnen, was Kerstmis niet meer wat het geweest was. We konden geen kerstliederen zingen in de gemeenschap; we konden elkaars huizen niet meer bezoeken; we konden ‘s avonds onze huizen niet meer uitgaan. De situatie was zo gevaarlijk dat Kerstmis niet meer feestelijk was; we konden het niet vieren,” vertelde de jonge vrouw aan Kerk in Nood.

Ook Charles, die God heeft gezegend met vier kinderen, zoals hij graag zegt, is het ermee eens dat “Kerstmis vieren moeilijk is in onze situatie. De meesten van ons die vroeger in Pulka woonden, hebben alles verloren”. Maar hij voegt eraan toe: “Het Evangelie geeft mij kracht om al dit lijden te dragen, om alles te dragen wat wij elke dag zien. Jezus Christus verkondigde het lijden dat wij doormaken. Lijden hoort bij het christen zijn. Ons leven ligt in Zijn handen. Het vervult mij met hoop als ik denk aan de woorden van Jezus: Hij zal ons belonen aan het eind van ons leven. Jezus Christus is mijn redding, dat is wat ik vier met Kerstmis”.

“Het is mooi en pijnlijk tegelijk,” zegt priester Christopher. “Ze zijn weg van huis, ze hebben dierbaren verloren, maar ze leven de deugd van de hoop en vieren het leven. Zij vertrouwen op de Kerk, want het is de Kerk die luistert naar hun kreten en altijd probeert hun tranen te drogen. Dat werk van de eerste missionarissen maakt hen sterk in het geloof en trouw aan de Kerk.”

Naomi hoeft niet lang na te denken om haar kerstverlanglijstje op te stellen: “De meest noodzakelijke dingen hier zijn voedsel, tenten en kleren. Nu hebben we zelfs gevallen van cholera en er zijn geen plaatsen voor medische zorg. Het zou ook een geschenk zijn om hulp te krijgen voor onze academische studies. Sommigen van ons waren studenten vóór de extremistische aanvallen en we moesten afhaken, omdat we geen middelen hadden om verder te gaan. Het is een van de dingen die ons het meest zouden helpen”.

Priester Christopher weet ook wat hij met Kerstmis wil vragen: “Ik zou graag willen dat veel mensen deze Kerst de wens koesteren om de vluchtelingen in Pulka te helpen, in hun lichamelijke, geestelijke en mentale gezondheid. Zij willen vrede in hun leven, vrede om terug te keren naar hun huizen. Onze wens is heel eenvoudig: we willen een normaal leven leiden en terug naar ons oude leven”.

Kerk in Nood vraagt steun voor verschillende projecten om te zorgen voor de Pulka-gemeenschap, die zo’n 14.000 katholieken telt. Het gaat onder meer om een waterbron voor de vluchtelingen, de wederopbouw van het parochiehuis van Sint-Paulus in Pulka, zodat priester Christopher er kan blijven wonen, en steun voor de gezinnen van 23 catechisten die in de Pulka-gemeenschap in Nigeria en Kameroen werken met vluchtelingen.