Mozambique: psychosociale steun aan ontheemden uit Cabo Delgado

In de parochie van Itoculo, in het bisdom Nacala, is een werking aan de gang om ontheemden uit Cabo Delgado op te vangen. Het zijn slachtoffers van het terrorisme dat deze noordelijke regio van Mozambique sinds oktober 2017 teistert en gruwel brengt met meer dan 3 000 doden en 850 000 ontheemden in het hele land.

Bijna 22 000 van deze ontheemden, voornamelijk vrouwen en kinderen, hebben hun toevlucht gezocht in Nacala, een bisdom dat op meer dan 400 kilometer afstand ligt van hun dorpen. De parochie van Itoculo nam meer dan honderd mensen op, 117 om precies te zijn, waarvan bijna de helft kinderen. Zij vormen de kern van een initiatief dat gesteund wordt door Kerk in Nood om psychosociale steun te verlenen. Deze psychosociale steun heeft als doel om de uitdagingen waarmee de kinderen als slachtoffers van de oorlog geconfronteerd worden met meer veerkracht het hoofd te kunnen bieden.

Pap voor de kinderen

In het midden op de grond, beschut tegen de meedogenloze Afrikaanse zon dankzij de schaduw van enkele bomen, eet een groep kinderen waarschijnlijk hun enige maaltijd van de dag: pap.

Zeca Virgilio en Amon Ali zijn twee monitoren van Caritas die het project van Kerk in Nood coördineren. Ze dragen een blauw T-shirt met de logo’s van beide organisaties. Virgilio zegt dat hij kinderen helpt bidden, hun hygiëne verzorgen, hun handen wassen,… . Hij voegt eraan toe dat hij echt van zijn werk houdt, omdat hij mensen helpt. Amon is ook blij dat hij ontheemden kan helpen hun leven weer op te pakken, ook al werkt hij langs de kant van de weg.

Elke dag, naast de huizen, ‘verzinnen’ ze een klaslokaal en een cafetaria met de hemel als dak en de grond als vloer. Als voedsel krijgen de kinderen pap, een echte booster van vitamines vermengd met maïs, melk, eierschalen en alles wat ze maar kunnen samenstellen. Honger is een wrede realiteit.

In een boodschap van maart 2021 onderstreepte de bisschop van Nacala, Monseigneur Alberto Vera, de noodzaak om de ontheemden te helpen. “Helaas is dit een tijd van wijdverspreide hongersnood als gevolg van de lage landbouwproductie in 2020 en het gebrek aan regen in 2021,” legde de bisschop uit. “De realiteit is,” voegde hij eraan toe, “dat 85% van de bevolking is achtergebleven in een situatie van extreme kwetsbaarheid, waardoor de sociale druk nog groter is geworden”.

Psychosociale hulp voor ontheemden

Het zijn moeilijke tijden, maar de reactie van de plaatselijke Kerk is een teken van hoop. Het verlenen van psychosociale hulp aan ontheemde gezinnen in de parochie van Itoculo is een goed voorbeeld. Naast Caritas en Kerk in Nood is ook pater Mário João, een Portugese priester op missie in Mozambique, bij het project betrokken.

Gezien zijn lengte en lange blonde haar is priester Mário niet onopvallend. Hij had een ontmoeting met Kerk in Nood in Mweravale, een van de gemeenschappen die ontheemden uit Cabo Delgado opnam. “Ze kwamen hier in maart 2020 aan. In september begonnen we met een project dat verschillende aspecten heeft: voor de kleintjes hebben we ‘kindervriendjes’ en spelletjes, bedoeld om hen een beetje te helpen overwinnen wat ze in Cabo Delgado meemaakten. Voor de ouderen hebben we een beroepsopleiding in de taal Makhuwa, wiskunde en wat we ‘actief luisteren’ noemen. Dit laatste is een ruimte om de verhalen, goede en minder goede, die ze meemaakten, te delen. Het doel is om hen te helpen de moeilijkheden die de oorlog in Cabo Delgado heeft veroorzaakt te boven te komen.”

Onzekere tijden

Priester Mário kent het verhaal van deze ontheemden heel goed. “Ze zijn vertrokken voordat het echt een ramp werd. Toen ze wisten dat de terroristen de dorpen naderden, zijn ze gevlucht en hierheen gekomen, omdat ze familieleden hadden die al een tijdje in dit gebied woonden. Zo kwamen familieleden, buren en vrienden hierheen en vestigden zich hier.”

Dit project van Caritas Nacala, gefinancierd door weldoeners van Kerk in Nood, helpt 117 ontheemden uit Cabo Delgado met zeven lokale partners die worden ondersteund door drie missionarissen. In Itoculo hoor je nu de vrolijke stemmen van kinderen, vooral tijdens de lunchpauze. Voor deze ontheemden is het heden een tijd van grote onzekerheid. Velen willen terugkeren naar hun dorpen van herkomst, maar in plaats daarvan blijven ze wachten. We moeten gewoon op de hoogte blijven van wat er in het noorden gebeurt. Als er een einde komt aan de aanvallen, zal het tijd zijn om naar huis te gaan, maar alles wijst erop dat de vrede nog ver weg is.

Intussen zie je in het bisdom Nacala aan de kant van de weg een groep mensen, ontheemden, die hulp nodig hebben. “Het is een uitdaging, maar het is goed om de verandering bij de kinderen te zien, die nu meer spelen, meer rennen, meer springen en zelfs Portugees leren’, aldus priester Mário.