Covid-19 in Afrika: Katholieke radiozenders brengen hoop

In Afrika hebben tot nu toe 14.500 mensen positief getest op Covid-19. Het virus heeft daar al bijna 800 mensenlevens geëist. In talrijke landen van het continent zijn de regeringen overgegaan tot de sluiting van openbare gebouwen als kerken en scholen. Vele Afrikanen hebben geen toegang tot het internet en beschikken niet over een televisietoestel. De radio blijft de beste mogelijkheid waarover de Kerk beschikt om haar gelovigen te bereiken en te begeleiden. Daarbij neemt ze haar taak als “Kerk in beweging” heel serieus.

“In deze tijd van contact- en uitgaansverbod is de radio een medium waaraan vele mensen nood hebben.” Pater Apollinaire Cibaka Cikongo spreekt met Kerk in Nood over de situatie zoals hij die ervaart in de Democratische Republiek Congo die eveneens door de coronapandemie getroffen is. De priester uit het bisdom Mbujimayi is de stichter van Radio Ditunga, die gevestigd is in de stad Ngandajika, in zijn bisdom in het centrum van het land. Het radiostation werd tien jaar geleden opgericht met de steun van Kerk in Nood.

“Sinds de kerken om de inmiddels welgekende gezondheidsredenen gesloten zijn, heeft Radio Ditunga zijn programma aangepast en wijdt meer zendtijd aan de viering van de Eucharistie, het gebed en de door de priesters van Ngandajika begeleide retraites”, legt pater Cibaka Cikongo uit. Bovendien benadrukt hij dat alle spirituele retraites en alle liturgische feesten live worden uitgezonden. Dat was ook het geval voor het Paastriduüm.

In het zendbereik van het radiostation wonen ongeveer vijf miljoen mensen. Pater Cikongo legt uit waarom bij de uitzendingen dit jaar geen traditionele dag van de stilte op Paaszaterdag werd ingelast: “Gezien de concurrentie door de andere geloofsgemeenschappen, die andere lokale radiozenders gebruiken om leugenachtige boodschappen te verspreiden, bijvoorbeeld het bericht dat de Paus en de katholieke Kerk de spirituele verantwoordelijkheid voor de coronapandemie dragen, hebben wij bedacht dat een tijd van stilte onze luisteraars er zou kunnen toe brengen om naar concurrerende zenders te luisteren met alle risico’s op manipulatie die dit met zich meebrengt”, aldus de pater.

Een nieuwe uitdaging: schoolonderricht live op de radio
Wegens de sluiting van de scholen sinds 19 maart heeft het radiostation eveneens besloten om schoolonderricht live uit te zenden en zodoende het contact tussen de leerkrachten en de scholieren in stand te houden. “Op ons werkterrein is dit een absoluut nieuw soort ervaring”, merkt de priester op. “We hebben een samenwerking opgestart met het katholieke opleidingscentrum Robertanna (Centre éducatif catholique La Robertanna). Aangezien we bij ons in de buurt 153 gezinnen met kinderen hebben, hebben wij voor elk van die gezinnen een kleine transistorradio gekocht en aan hen gegeven. Andere gezinnen hebben daar interesse voor en zullen aan het experiment kunnen deelnemen omdat de radio voor iedereen toegankelijk is. Er wordt elke dag gedurende twee uren onderwijs aangeboden”.

De leerkrachten komen naar de lokalen van het radiostation en er is voorzien om tijdens de onderwijsuren ’s avonds 30 minuten lang live vragen en antwoorden uit te zenden. “Een van de uitdagingen zal erin bestaan de deelname van de ouders te verzekeren, in het bijzonder van de analfabeten, terwijl een andere uitdaging van financiële aard zal zijn”, zo gaat de geestelijke verder, “want door de sluiting van de scholen zal het moeilijk zijn om van de ouders spontaan betalingen te ontvangen”.

Boodschappers van de hoop
Het medium radio blijkt van groot belang te zijn voor de christenen in deze tijd van gezondheidscrisis, en niet alleen in de Democratische Republiek Congo. Ook talrijke andere projectpartners van Kerk in Nood maken tegenwoordig steeds intensiever gebruik van radiozenders.

Dat is bijvoorbeeld het geval voor Radio Sol Mansi in Guinea-Bissau, die zijn programma’s eveneens heeft uitgebreid. Daarbij gaat het niet alleen om de bewustmaking van de bevolking met betrekking tot de veiligheidsmaatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus, maar ook om de betrachting om meer dan ooit tevoren de evangelisatietaak van de radiozender te vervullen, doordat Eucharistievieringen, catecheseonderricht en de diverse gebedsdiensten worden uitgezonden, aldus zuster Alessandra Bonfanti, plaatsvervangend hoofd van de Portugeestalige radiozender tegenover Kerk in Nood. Ze benadrukt verder: “In de tegenwoordige situatie bestaat onze opdracht erin om boodschappers van de hoop te zijn voor een samenleving die schrik heeft voor de pandemie. Wij moeten eraan bijdragen om de vlam van het geloof en de hoop te behouden – de hoop dat de wereld naar een normale situatie kan terugkeren wanneer iedereen zijn steentje daartoe bijdraagt.”

Kerk in Nood ondersteunt meerdere radiozenders in Afrika. In de afgelopen vijf jaar heeft Kerk in Nood niet alleen zenders in Guinea-Bissau en de Democratische Republiek Congo geholpen, maar ook in Angola, Burkina Faso, Kameroen, Kenia, Liberia, Madagaskar, Malawi, Mozambique, Oeganda, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Tanzania, Togo en Zambia. Kerk in Nood heeft de financiering van 35 projecten voor de aanschaffing van een nieuwe technische uitrusting en van vijf projecten voor de productie van nieuwe radioprogramma’s ondersteund.

Door Christophe Lafontaine